秦简-方勇:讀秦简劄记一則 ,对于想了解历史故事的朋友们来说,秦简-方勇:讀秦简劄记一則是一个非常想了解的问题,下面小编就带领大家看看这个问题。
原文标题:方勇:讀秦简劄记一則
讀秦简劄记一則
方勇
吉林師範大學
在秦簡牘文字材料中有以下幾則材料:
1、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
凡治事,敢為固,謁私圖,畫局陳

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
以為藉。(睡虎地秦簡《為吏之道》簡一伍,出自《睡虎地秦墓竹簡》,文物出版社,1990年。以下睡虎地材料皆出此書,不另注))
2、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(下有重文符號,綦通忌)

秦简-方勇:讀秦简劄记一則

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
之

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(綦之綦之),食不可賞(償)。(睡虎地秦簡《為吏之道》簡三六貳)
3、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(下有重文符號,綦通忌)

秦简-方勇:讀秦简劄记一則

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
之

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(綦之綦之),食不可賞(償)。(嶽麓秦簡七七號簡正面第四欄)(朱漢民、陳松長主編:《嶽麓書院藏秦簡(壹)》,上海辭書出版社,2010年12月第1版,143頁。)
4、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
男子西有秦

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(綦)履一兩,去男子其一奇六步,一十步;以履(履)男子,利焉。(睡虎地秦簡《封診式》簡五九)
5、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
外壤秦

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
履跡四所,袤尺二寸。其前稠

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(綦)袤四寸,其中央稀者五寸,其

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(踵)稠者三寸。(睡虎地秦簡《封診式》簡七八)
其中上舉1中的“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字形,睡虎地秦簡整理者隸定爲“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”,即字形上部寫爲“由”形,並注釋曰:“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(音其),讀為棋。”以上例2中的“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字,睡虎地秦簡整理者皆釋爲“綦”讀爲“忌”,例3的“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字嶽麓秦簡整理者也釋爲“綦”。4、5例中“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”,睡虎地秦簡整理者徑釋爲“綦”。
其实,對于以上諸例,整理者的解釋是正確的,但字形隸定需進一步說明。“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字,《説文》云:“舉也。从廾,囟聲。《春秋傳》曰:‘晉人或以廣隊,楚人

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
之。’黃顥説廣車陷,楚人爲舉之。杜林

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
爲麒麟字。”
段注曰:“各本作由聲,誤。或从鬼頭之囟,亦非也。此从東楚名缶之

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
。故《左傳》作

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
。今左作惎。糸部

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
从

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
聲,或字作綦。

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
聲、其聲皆在一部也。”又云:“此許偁古本古説,杜本作惎,云惎、教也。杜林

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
爲麒麟字。謂杜伯山謂

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
爲麒字也。《廣韵·七志》曰‘

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、説文音其’是也。葢《蒼頡訓纂》、《蒼頡故》二篇中語,

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
可作綦,則麒可作

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
,其理一也。麟當作麐。”
桂馥《說文義證》亦云:“本書

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
从此,今誤爲

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
。”
又《説文》“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字頭下收录異體“綦”字。段注云:“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
各本作畀,倂篆體作

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
,今正。此用廾部之

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
爲聲,非用丌部之畀爲聲也。廾部之

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
从

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
缶之

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
爲聲,非由,非鬼頭之囟也。

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
在古音弟一部,囟在古音弟十五部。此不可或紊者也。其亦古音弟一部也,故

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
字亦作綦,經典用之。徐鉉以補說文或體,許本書無之。渠之切。一部。”
今按“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字金文見於

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(

秦简-方勇:讀秦简劄记一則

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
盉)、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(師酉簋)、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(伯敢

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
盨),字形上部即从東楚名缶之

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
,段注本篆作“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”形是正確的,尤其是

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
形應為“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”形的直接來源。因此,以上諸簡文中所涉字形當依段氏、桂氏的説法改正,即“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”當改爲“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”。因“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”、“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”、“綦”上古音皆群母之部,所以“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”、“綦”互為異體。“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”應改隸爲“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”,再說明是“綦”字。對於這一點,裘錫圭先生就曾經指明睡虎地秦簡的“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字爲“綦”字正篆,从

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
聲(《<秦漢魏晉篆隸字形表>讀後
林汉达中国历史故事集感悟
記》,《古文字論集》514頁,中華書局,1992年)。又《秦印文字彙編》254頁收錄一方“綦毋偃”印文,《漢印文字徵》卷十三第四頁收錄眾多的以“綦毋”爲姓的璽印,《漢印文字徵補遺》卷十三第二頁也收錄“綦光”璽印。這些璽印中的“綦”皆應先隸定爲“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字,再釋為“綦”字。金關漢簡中73EJT9:107亦有“綦”字(《肩水金關漢簡(壹)》中冊,211頁,中西書局,2011年8月。),其形和《秦漢魏晉篆隸字形表》(《漢語大字典》字形組編,932頁,四川辭書出版社,1985年)收录的“綦”字

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
形同,應直接釋爲“綦”。
另外,“菑”、“甾”二字形的區別,前人多有論述。
諸如段玉裁在“甾”下注曰“太史公曰:‘自彭城以東。東海、吳、廣陵、此東楚也。缶下曰“瓦器,所以盛酒漿。秦人鼓之以節歌。象形。”’然則缶旣象形矣。

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
復象形。實一物而語言不同。且實一字而書法少異耳。《玉篇》作

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
近之。若《廣韻》謂卽艸部之

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
字。風馬牛不相及也。

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
上从一雝川。此象缶之頸,少殺,安得云同字。今隷當作甾。”
王國維在《釋由上》一文中曾經說:“今案《説文》

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
字注曰:‘東楚名缶曰甾,象形。凡甾指之屬皆从甾。’原本《玉篇》引《説文》舊音音側字反。大徐音側詞切,皆

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
之音,則以甾、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
爲一字。自六朝已來然矣。然甾、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
絕非一字。

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
爲艸部菑字重文,从田

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
聲,故讀側字反或側詞反。若甾之與

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
,於今隷形雖相似,其音義又有何涉乎?考此字古文本作

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
,篆文亦或如之。其變而為隸書也,乃屈曲其三直,遂成甾字,後人不知其為古文

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
之變,以其形似

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
,遂以

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
之音讀之,實則此音毫無根據也。”(《觀堂集林》第一冊,274-275頁,中華書局,1959年。)
段玉裁、王國維對“甾”、“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”二者字形結構及其來源的論述很正確。
我們注意到,在漢簡帛材料中有如下形的字:

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
馬王堆三號遣策簡71

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
马王堆三號墓遣策簡73

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
馬王堆帛書老子乙(陳松長編著《馬王堆簡帛文字編》577頁,文物出版社2001年。)
陳松長先生直接將以上字形隸定爲“甾”,讀爲“輺”。
其實,這些都應是“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字。
因漢簡帛、玺印材料中“葘”作如下形:

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(陳松長編著《馬王堆簡帛文字編》32頁,文物出版社2001年。)

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(《漢語大字典》字形組編,《秦漢魏晉篆隸字形表》,50頁,四川辭書出版社,1985年)
可見,

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
諸字艸部下所从形旁和“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”形基本相同,并且

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
的“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”形和後来的楷書基本相同。
又银雀山漢簡中“輺”字作如下形:

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(騈宇骞编著《銀雀山漢簡文字編》448頁,文物出版社,2001年)
其右側所从偏旁和上舉“葘”字所从“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”形相同,這也可以反證《説文》“輺”字篆體作“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”形之确。
而在秦汉簡帛材料中除了上面提到的“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”、“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”等从“甾”字形外,还有“畚”字。《
中国历史故事的英文翻译
説文》曰:“畚,

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
屬,蒲器也,所以盛穜。从甾弁聲。”其在馬王堆簡帛中作如下形:

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(《马王堆簡帛文字编》514頁)
綜上,我們可以看出,在秦漢文字材料中“甾”字通常作

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
形,而“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”通常作

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
形,二者字形區別明顯。弄明白二者的不同,這對於我們釋讀相關字形有很大的益處。
諸如睡虎地秦簡《爲吏之道》中簡四五肆曰:“富不施,貧毋(無)告也。”其中的“富”字,作“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”形。伊強先生根據上引馬王堆帛書老子乙143“甾”作“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”、三號墓遣策簡71作“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”形,把“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字改釋爲“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”,并認爲从宀甾聲,讀爲“災”。“災不施”就是“對有災的人應該施予”的意思(《睡虎地秦簡<爲吏之道>補說》,武漢大學簡帛網,2009年12月28日)。
後來施謝捷先生根據馬王堆帛書《式法》中的“富(福)”及五方先秦秦漢的“富昌”璽印中的“富”字形,指出睡虎地秦簡整理小組釋爲“富”字的意見正確(《簡帛文字考釋劄記(三續)》,第831-833頁,甘肅省第二屆簡牘學國際學術研討會會議論文,2011年8月,蘭州)。
我們認爲,施謝捷先生的論述很對。他指出的馬王堆帛書《式法》中的“富(福)”作

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(《馬王堆簡帛文字編》306
中国历史上的不屈人物故事
頁)形,正和睡虎地秦簡的“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”形同,但是需要說明的是此種“富”字形所从“畐”字形也應是“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字,這說明在秦漢文字材料中確實有一部分的“畐”字形訛變爲“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”。
又睡虎地秦簡《封診式》簡三五:“診首□

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
髪,其右角痏一所,袤五寸,深到骨”。其中的“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”形作

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
,我們將其摹爲

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
形,睡虎地整理小組認為通“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”,小髪義。一説應為“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字,並指出此説是根據馬王堆帛書的“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字形。
馬王堆帛書中“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”作以下形:

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(《馬王堆簡帛文字編》527頁)
上引施謝捷先生的文章中,施先生業已指出秦漢文字中的“貴”字上部所从的“臾”形的變化類似上舉“畐”字的訛變。
同時,我們可以看出,“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字的“貴”旁所从“貝”形和“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”下“田”形的區別很大。其實,釋“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字的根據應該是指馬王堆帛書中的“緇<

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
>”字,其形作

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(《馬王堆簡帛文字編》524頁),其右側所从字形和上舉的“葘”、“輺”字所从的“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”形同,在帛書中其爲“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字訛字。所以,上面提到的“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”形應隸定爲“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”,如爲“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字訛字,其義當如《説文》所云“屈髮也。从髟貴聲。”即盤發爲髻義。桂馥《説文義證》云:“盘其髪曰

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
。”《廣雅·髟部》:“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
,髻也。”
另外,我们認爲“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”形从“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”,其應从此得声。上引王國維的論述已經說明“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”从

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
聲,

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
即“災”字上部所从,其从才得聲,而古音从才得聲的字與从采得聲的字相通(高亨編著《古字通假會典》,419頁,齊魯書社,1989年)。所以,我們讀“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”爲“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”,“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”,《方言》卷四:“(絡頭)或謂之

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
帶。”郭璞注:“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
,亦結也。”《廣雅·釋詁四》:“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
,結也。”王念孫疏證:“結與髻同。”所以,“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”即結或髻義。
可見,無論讀“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”爲“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”或是被認爲“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字
孔夫子旧书网中国历史故事
訛字,其義都和髪髻有關。
又睡虎地秦簡《封診式》簡五五曰:“賊死爰書:某亭求盜甲告曰:‘署中某所有賊死、結髪、不智(知)可(何)男子一人,來告。’”
其中的“結髪”可與睡虎地秦簡《封診式》簡三五的“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
髪”互相參照。
順便說一下上引睡虎地秦簡《封診式》簡三五“診首□

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
髪”中的“首”字下一字,其形為

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
,我們懷疑它為“狀”字,其形可與秦簡中“狀”做如下形相比照(詳拙文《秦簡牘文字彙編》,237頁,吉林大學博士學位,2010年):

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
睡律簡八七·36

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
睡封簡八三·23
如此,我们把簡文補足爲:“診首狀:

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
髪,其右角痏一所,袤五寸,深到骨”。
還有一個相關的問題需要說明,就是在嶽麓書院藏秦簡《爲吏治官及黔首》簡中有如下內容的材料:
簡七六正第三欄:

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(乏)绝當巢(

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
?)
簡八四正第二欄:孤寡

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(癃)病當巢(

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
?)
其中簡七六正第三欄的“巢”作

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
形,簡八四正第二欄的“巢”作

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
形。我們疑這兩處的“巢”讀爲从“周”得聲的“賙”,其表周濟救助義(詳拙文《讀嶽麓秦簡札記(四)》,簡帛網,2011年4月18日)。
伊強先生對筆者的意見提出不同看法,他認為以上兩例的字形上部所从形為“甾”,進而隸定爲“

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
”字,將其讀爲“資”(《嶽麓秦簡<爲吏治官及黔首>劄記二則》,簡帛網2011年8月26日)。
我們需要補充的是,“巢”在秦漢簡帛中作

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
、

秦简-方勇:讀秦简劄记一則
(《馬王堆簡帛文字編》254頁)等形,這和上引的嶽麓秦簡的兩個“巢”形正同,这是直承金文“巢”字形的结果,上部表鳥巢之形。因此,在無確證證明“巢”字上部之形即爲“甾”之前,我們暫不能因其鳥巢之形和“甾”形同,進而把“巢”字字形割裂爲从甾从木。
以上為本人一些不成熟的想法,望方家指正!
点击下载附件:
![]()
0964方勇:讀秦简劄记一則
,
(责任编辑:admin)
原文出处:http://his.newdu.com/a/201711/04/509035.html
以上是关于秦简-方勇:讀秦简劄记一則的介绍,希望对想了解历史故事的朋友们有所帮助。
本文标题:秦简-方勇:讀秦简劄记一則;本文链接:http://gazx.sd.cn/zggs/30760.html。